Jest na kwaterze Batalionu „Zośka” na warszawskich Powązkach mogiła inna niż wszystkie. Widnieje na niej napis: „Jędruś Szwajkert, sanitariusz, lat 11, poległ 29 IX 1944 r., Żoliborz, oddział nieznany”.

Andrzej Szwajkert „Jędruś” nie walczył w „Zośce”. Jak się więc stało, że jeden z najmłodszych powstańców Warszawy spoczął właśnie wśród żołnierzy tego batalionu? Rodzina Szwajkertów przybyła do Warszawy z Inowrocławia jesienią 1939 roku. Jędruś miał wówczas 5 lat. W 1943 roku wraz ze starszym o 1,5 roku bratem Włodkiem rozpoczął swoją harcerską przygodę. Najprawdopodobniej należeli do Harcerskiej Służby Pomocniczej „Zawiszaków”  Bloku Cytadela.

Gdy wybuchło powstanie Jędruś ochoczo zaangażował się w budowę barykady. Kiedy zaś w jego domu przy ul. Mickiewicza 20 zorganizowany został punkt sanitarny, od razu zgłosił się do pomocy. Zwijał bandaże, sterylizował opatrunki. Był radosną iskierką rannych powstańców, których pocieszał, a ciężkie chwile umilał grą na harmonijce i śpiewem. To nie jedyna działalność najmłodszego powstańca. Z ogromnym poświęceniem dostarczał meldunki. Pod ostrzałem kul zdobywał także jedzenie.

29 września do domu, w którym mieszkała rodzina Szwajkertów wpadli Niemcy nakazując natychmiastowe wyjście. Do ludzi opuszczających dom padł strzał z czołgu. Jędruś został ciężko ranny. Niemcy nie pozwolili go opatrzyć...

Wiosną 1945 roku, kiedy odbywały się pierwsze pogrzeby "zośkowców", do Jadwigi Romockiej – matki Andrzeja, dowódcy 2 Kompanii „Rudy” Batalionu „Zośka” - przyszła mama Jędrusia z prośbą o kącik dla syna, „gdziekolwiek, byle z nimi”. - Bo to by było tak, jakby dostał pośmiertnie Virtuti Militari! - tłumaczyła. Matka Andrzeja Morro na prośbę tę odrzekła: "Nie będzie leżał w kąciku, lecz tu obok Nich, razem z Nimi".

I leży Jędruś obok Rudego, Alka, Zośki, Oracza, Włodka... ich młodszy kolega, następca - 11-letni bohater.

Czytaj również: