W okresie międzywojennym na terenach otaczających cytadelę powstała nowa dzielnica - Żoliborz. Była to pierwsza warszawska dzielnica mająca charakter typowo mieszkaniowy, a zlokalizowane na jej terenie zakłady przemysłowe zajmowały nieduży jej fragment. To tutaj rozpoczął się wielki społeczny projekt – budowa przystępnych i przyjaznych domów dla osób żyjących z pracy najemnej - realizowany przez spółdzielnie mieszkaniowe. W nowej dzielnicy zaczęli mieszkać przedstawiciele środowisk, które tworzyły aparat urzędniczy, elitę intelektualną i społeczną odrodzonego Państwa Polskiego. Istotną częścią założenia urbanistycznego nowej dzielnicy, nadającą jej reprezentacyjny charakter, miała być Aleja Wojska Polskiego. Planowany jej przebieg rozpoczynał się od wielkiego placu Grunwaldzkiego w kierunku Wisły. Ostatecznie miała wchodzić tryumfalnie poprzez wyburzony odcinek murów do Cytadeli Warszawskiej, łącząc się z istniejącym tam placem Gwardii otoczonym budynkami koszar z czasów Stanisławowskich. To monumentalne założenie urbanistyczne odwołujące się do wcześniejszych przestrzennych osi warszawskich - Saskiej i Stanisławowskiej, miało być reprezentacyjną aleją miasta, gdzie miały odbywać się parady nie tylko wojskowe. II Wojna Światowa uniemożliwiła dokończenie tych ambitnych zamierzeń, a w okresie PRL zaniechano kontynuacji przedwojennych założeń urbanistycznych. Tak więc, przez ostatnie kilkadziesiąt lat była to zwykła lokalna, choć szeroka droga, z duża liczbą zieleni parkowej, gdzie od czasu do czasu pojawiali się przechodnie. Obecnie, ten senno-peryferyjny klimat zaczyna się zmieniać. W wyniku zabudowy Żoliborza Południowego i Powązek, rozpoczęcia prac planistycznych Placu Grunwaldzkiego oraz poprzez usytuowanie w Cytadeli Warszawskiej obiektów muzealnych i kulturalnych, będąca dotąd trochę na uboczu życia dzielnicy Al. Wojska Polskiego nabiera nowego charakteru. Staje się fragmentem nowej osi żoliborskiej, która zaczynając od Cytadeli, biegnie wzdłuż Alei Wojska Polskiego, Placu Grunwaldzkiego i nowej, przedłużonej ulicy Rydygiera. Jej zwieńczeniem będzie plac Czesława Niemena - centrum Żoliborza Artystycznego. To wzdłuż tej osi skupi się w przyszłości życie kulturalno-kawiarniane nie tylko Żoliborza, ale i miasta. To tędy będą się przemieszczać pieszo, czy rowerowo, setki osób w kierunku Wisły i cytadeli albo w druga stronę, w kierunku placu Czesława Niemena na Żoliborzu Artystycznym. Dlatego zachowując jej parkowy charakter warto ją ożywić poprzez nadanie konkretnych funkcji poszczególnym jej częściom tak, aby powstał reprezentacyjny, parkowy deptak łączący stary Żoliborz z nowym, będący wizytówką nie tylko Żoliborza, ale i Warszawy. Stąd już teraz, myśląc o przyszłości i nadchodzących zmianach, powinniśmy rozpocząć społeczną dyskusję na temat docelowego wyglądu alei Wojska Polskiego. Środowiska Żoliborskie skupione wokół Projektu Żoliborz od dawna przygotowywały się do takiej dyskusji. Ale opóźniająca się zabudowa Żoliborza Południowego, zagospodarowania Cytadeli Warszawskiej, placu Grunwaldzkiego oraz niespodziewana śmierć głównego animatora tych działań Baltazara Brukalskiego oddaliły jej rozpoczęcie. Dynamicznie zachodzące zmiany w całej okolicy, a także podjęte decyzje dotyczące budowy zespołów muzealnych w obrębie Cytadeli, powodują, że nadchodzi odpowiedni czas na rozpoczęcie społecznych działań w celu wypracowania koncepcji funkcji i wyglądu alei Wojska Polskiego. Projekt Żoliborz, Towarzystwo Przyjaciół Warszawy, we współpracy ze Stowarzyszeniem „Po Pierwsze Rodzina”, architektami żoliborskimi, lokalnymi działaczami i Zespołem Projektów i Strategii Inwestycji Biura Rozwoju Miasta przygotował cykl spotkań i dyskusji prowadzących do stworzenia społecznie akceptowanej koncepcji al. Wojska Polskiego. Będzie ona podstawą do opracowania nowego planu miejscowego, który umożliwi przygotowanie projektu alei i jego realizację przez władze miejskie kolejnych kadencji. Nie ulega wątpliwości, że taka dyskusja musi być bardzo wnikliwa oraz, że będzie długa, żmudna, w wielu wypadkach emocjonalna czy kontrowersyjna. I tak, jak to bywa, wypracowana koncepcja będzie mieć swoich zagorzałych zwolenników i przeciwników. Świadomi tych wszystkich, ewentualnych uwarunkowań, wraz z grupą żoliborskich architektów i działaczy społecznych zdecydowaliśmy podjąć się tego wyzwania, wierząc, że oddolne społeczne działania – zgodne z duchem i tradycjami Żoliborza obywatelskiego - spotkają się z przychylnością mieszkańców i władz miejskich. Mamy nadzieję, że efektem tych naszych działań będzie modernizacja kolejnej części Żoliborza, nadająca jej unikatowy, indywidualny charakter podnoszący walory dzielnicy. Patronat medialny nad dyskusją będzie sprawował portal internetowy www.izoliborz.pl i Nasza Gazeta Żoliborza i Bielan gdzie będą zamieszczane projekty i prowadzona dyskusja. Pierwsze spotkanie z tego cyklu odbędzie się w Gimnazjum nr 56 róg - ul. Krasińskiego i Teoplitza (wejście od ul. Teoplitza) 9 (środa) września 2015r. o godz. 18:00.Będą na nim przedstawione przedwojenne założenia al. Wojska Polskiego oraz prezentacja „Koncepcji programowej al. Wojska Polskiego” opracowanej przez Zespół Projektów i Strategii Inwestycji Biura Rozwoju Miasta. Osobą prowadząca dyskusje będzie pani Jolanta Hibner, była europosłanka, mieszkanka Żoliborza i członkini Towarzystwa Przyjaciół Warszawy - Odział Żoliborz-Bielany. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy. Witold Sielewicz Maria Wiro-Kiro Projekt Żoliborz Towarzystwo Przyjaciół Warszawy
