Park Żeromskiego – spójne połączenie elementów pofortecznych z zielenią parkową

Park Żeromskiego został właśnie wpisany do rejestru zabytków przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Park założono w latach 1931-32 z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Żoliborza na terenach XIX wiecznych fortyfikacji. Autorami projektu byli Leon Danielewicz i Stanisław Zadora-Życiński. Na skwerze, przy głównym wejściu od placu Wilsona, ustawiono fontannę z rzeźbą Dziewczyna z dzbanem nazywaną przez mieszkańców Aliną dłuta Henryka Kuny. Rzeźba stała się jednym z symboli Żoliborza. Szczególnym atutem parku jest urozmaicona rzeźba terenu, która w połączeniu z bogatą roślinnością przesądza o atrakcyjności parku.

Oprócz licznie występujących w nim starych drzew możemy podziwiać urozmaicone nasadzenia krzewów m.in. kolekcję azalii i rododendronów, a także okazałe cisy. W latach 2003–2005 przeprowadzona została modernizacja parku. Jej autorzy, Marek Szeniawski i Wojciech Trzópek oparli się na założeniach projektu pierwotnego. W ramach modernizacji przygotowano m.in. plac zabaw dla dzieci, który stanowi obecnie jeden z najbardziej atrakcyjnych i intensywnie użytkowanych tego typu obiektów w Warszawie. Na uwagę zasługuje bogata historia Parku i dlatego nie dziwi wpis Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków  do rejestru zabytków nieruchomych. Zajmuje on bowiem teren, który pierwotnie stanowił część przedpola Warszawskiej Cytadeli. W latach 1849-1851 wzniesiono Fort Sokolnickiego (dawniej Siergieja), rozbudowany następnie w latach 1864-1874.

Pierwotny układ ziemny fortyfikacji uległ częściowemu przekształceniu w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W 1925 roku z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Żoliborza, przy poparciu władz rządowych i komunalnych, część terenów pofortecznych została przeznaczona na park dzielnicowy, na potrzeby którego wykorzystano część umocnień ziemnych i fos fortu. W 1933 roku przy wale fortecznym z inicjatywy mieszkańców Żoliborza posadowiono kamień upamiętniający 15-lecie odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską. W czasie II wojny światowej Park Żeromskiego służył jako miejsce pochówku poległych, a w okresie Powstania Warszawskiego działał tu szpital polowy "Żywiciela". Pomimo działań wojennych zachowała się jego zasadnicza kompozycja, wał forteczny z budowlami ziemnymi oraz baszta, która użytkowana była przez archiwum wojskowe. 

Wartość artystyczna Parku wynika nie tylko z kompozycji, ale też ze spójnego połączenia elementów pofortecznych i zieleni komponowanej. Nieocenione są elementy małej architektury, w tym szczególnie rzeźba "Dziewczyna z dzbanem", kamienna misa wodopoju, a także głazy pamiątkowe upamiętniające 15, 75 i 100 rocznicę odzyskania niepodległości.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: